Η ΔΕΗ, το νέο αγκάθι στη διαπραγμάτευση με τους δανειστές

Επί τάπητος, η μείωση μεριδίου

Νέο πρόβλημα στη διαπραγμάτευση προκαλεί το μέλλον της ΔΕΗ, καθώς οι απαιτήσεις των δανειστών για αύξηση των δημοπρατούμενων ποσοτήτων ρεύματος ή ακόμα και για πώληση μονάδων, προκαλούν αναταράξεις σε κυβέρνηση και ΣΥΡΙΖΑ.

Ακόμα και αν η αξιολόγηση δεν οδηγήσει στην πώληση μονάδων, θεωρείται ότι η κυβέρνηση θα έχει απλώς μεταθέσει για το μέλλον τις δύσκολες πολιτικά αποφάσεις.

Ενδεικτικό της κρίσιμης φάσης στην οποία βρίσκονται οι διαπραγματεύσεις είναι ότι στη συνάντηση του Γιώργου Σταθάκη με την τρόικα κλήθηκε και ο επικεφαλής της ΔΕΗ Μανώλης Παναγιωτάκης, που ουδέποτε μέχρι σήμερα είχε εμπλακεί απευθείας στις συζητήσεις με τους δανειστές. Πηγές της ελληνικής πλευράς υποστήριζαν ότι η τρόικα ζήτησε τη συμμετοχή του, ενώ είναι γνωστό πως ο ίδιος έχει τις δικές του προτάσεις, που σε μεγάλο βαθμό διαφέρουν από εκείνες του υπουργείου, τις οποίες και μετέφερε χθες στους δανειστές.

Το κεντρικό σε κάθε περίπτωση ζήτημα είναι η δέσμευση της κυβέρνησης με το τρίτο Μνημόνιο για μείωση του μεριδίου της ΔΕΗ στην αγορά λιανικής από 89% σήμερα σε κάτω του 49% το 2020. 

Ωστόσο, καθεμία από τις δύο ελληνικές πλευρές, υπουργείο και ΔΕΗ, προκρίνει διαφορετικά εργαλεία για να επιτευχθεί ο στόχος αυτός.

Το μεν υπουργείο τάσσεται υπέρ των υποχρεωτικών δημοπρασιών πώλησης ενέργειας (τύπου ΝΟΜΕ) σε χαμηλές τιμές από τη ΔΕΗ στους ανταγωνιστές της, ούτως ώστε αποκτώντας αυτοί πρόσβαση στο ίδιο φθηνό μείγμα καυσίμου (λιγνίτες, νερά) να προσφέρουν πολύ ανταγωνιστικά τιμολόγια και να αυξήσουν τα μερίδιά τους από 11% σήμερα σε 51% το 2020. Με τον τρόπο αυτόν εκτιμάται ότι θα υπάρξουν μια διαρροή τζίρου 3 δισ. ευρώ από τη ΔΕΗ και μια έμμεση ιδιωτικοποίηση, αφού αντί να πωληθούν μονάδες, πωλείται σε χαμηλή τιμή η παραγωγή τους, στην οποία σήμερα οι ιδιώτες δεν έχουν πρόσβαση.

Στον αντίποδα, η ΔΕΗ θεωρεί τις δημοπρασίες για την ίδια καταστροφικές και αντιπροτείνει το δικό της εργαλείο, το οποίο παρουσίασε ο Μανώλης Παναγιωτάκης στην τρόικα, με την οποία αναμένεται να συναντηθεί εκ νέου σήμερα. 

Δίχως οι δανειστές να δεσμευτούν σε τίποτα, ρώτησαν, λένε οι πληροφορίες, τον πρόεδρο της ΔΕΗ γιατί δεν ανοίγει η αγορά ηλεκτρισμού, εισπράττοντας την απάντηση πως το 21% των πελατών έχει οφειλές και το 6% είναι ευάλωτο, άρα η μετακίνησή τους είναι δύσκολη. 

Είπε επίσης ο Παναγιωτάκης ότι η ΔΕΗ θα συνεργαστεί με τους ανταγωνιστές της, προκειμένου να διαμορφώσουν από κοινού το πελατολόγιο των προς πώληση θυγατρικών, το σχέδιο για τις οποίες θα είναι έτοιμο τον Ιούνιο. Ακριβώς για τον λόγο αυτόν επελέγη χθες η PWC ως σύμβουλος για το έργο.

Θεωρητικά, οι δύο λύσεις (δημοπρασίες και πώληση πελατολογίου μέσω θυγατρικών) θα μπορούσαν να λειτουργήσουν συμπληρωματικά. Στην πράξη, κάτι τέτοιο είναι εξαιρετικά δύσκολο, καθώς η ΔΕΗ έχει εδώ και καιρό διατυπώσει δημόσια την άποψη ότι οι δημοπρασίες τής προκαλούν τεράστια ζημιά και ότι θέλει να «τις καταργήσει στην πράξη».

Με άλλα λόγια, η ΔΕΗ εμφανίζεται με δική της πολιτική και δική της λύση, σε αντιδιαστολή με εκείνη που προκρίνει το υπουργείο, γεγονός που εκ των πραγμάτων συγχέει περαιτέρω τα θέματα.

Το διά ταύτα παραμένει, και είναι ο στόχος για τη μείωση του μεριδίου της ΔΕΗ σε επίπεδα κάτω του 50% σε παραγωγή και προμήθεια ρεύματος μέχρι το 2020. Ωστόσο, η επιλογή των δημοπρασιών τύπου NOME ως ισοδύναμο της Μικρής ΔΕΗ δεν φαίνεται προς το παρόν να αποδίδει τα αναμενόμενα ως προς τη μείωση του μεριδίου της Επιχείρησης. Η τάση διαρροής πελατών προς τον ανταγωνισμό έχει ανακοπεί και η ΔΕΗ εξακολουθεί σήμερα να ελέγχει περίπου το 89% της αγοράς, ενώ ο στόχος για το τέλος του 2016 ήταν να έχει μειωθεί το μερίδιό της στο 87,24%, να υποχωρήσει το 2017 στο 75,24%, στο 62,24% το 2018 και στο 49,5% το 2019.

Έτσι λοιπόν οι δανειστές ήρθαν σε αυτή την επίσκεψή τους στην Αθήνα πιέζοντας να αυξηθούν κατακόρυφα οι δημοπρατούμενες ποσότητες ρεύματος. Να υπολογίζονται πλέον σωρευτικά και φέτος να δημοπρατηθεί το 20% αντί για το αρχικό 12% της περσινής κατανάλωσης ρεύματος, το 2018 το 33% αντί για το αρχικό 13% κ.ο.κ. Απαιτούν μάλιστα να είναι η ίδια η τρόικα, και όχι η ΡΑΕ, εκείνη που θα αξιολογήσει τον Ιούνιο αν οι δημοπρασίες θα έχουν φέρει αποτέλεσμα.

Και επειδή η τρόικα βλέπει ότι η μείωση του μεριδίου της ΔΕΗ έχει χάσει την αρχική δυναμική της, πιέζει για βίαιο άνοιγμα της αγοράς με δομικά μέτρα. Το κείμενο που έχει εδώ και εβδομάδες στα χέρια του ο Σταθάκης μιλά για πώληση του 40% των λιγνιτικών και υδροηλεκτρικών μονάδων της ΔΕΗ, εφόσον η αξιολόγηση του Ιουνίου του 2017 δείξει ότι δεν περπατά όπως θα έπρεπε η μείωση του μεριδίου της.

Στον αντίποδα, ο υπουργός, επειδή φοβάται ότι έως το καλοκαίρι οι στόχοι θα έχουν πέσει έξω και άρα η πώληση μονάδων θα έρθει ως φυσιολογική εξέλιξη, έχει προτείνει η λήψη δομικών μέτρων να γίνει τον Δεκέμβριο του 2017 και όχι τον Ιούνιο. Έχει επίσης προτείνει, αν τον Δεκέμβριο του 2017 κριθεί ότι απαιτούνται δομικά μέτρα, να νομοθετηθούν στο πρώτο εξάμηνο του 2018 και να εφαρμοστούν από το δεύτερο εξάμηνο του 2018.

Η επίσημη κυβερνητική γραμμή είναι ότι η πώληση μονάδων είναι εκτός συζήτησης, όπως και η πώληση του 17% της ΔΕΗ, με το επιχείρημα ότι σήμερα δεν θα απέφερε πάνω από 110 εκατ. ευρώ στο Δημόσιο, και άρα θα πρέπει να μεταφερθεί μαζί με το υπόλοιπο 34% στο Υπερταμείο για μελλοντική αξιοποίηση.

Ακόμη και αν η αξιολόγηση κλείσει με έναν ακόμη συμβιβασμό, άνθρωποι που παρακολουθούν χρόνια τα ενεργειακά επισημαίνουν ότι σε όποια χώρα της Ευρώπης άνοιξε η αγορά ηλεκτρισμού (π.χ. Ιταλία), αυτό συνέβη μέσω πώλησης μονάδων της κυρίαρχης εταιρείας.