Εξήντα εννιά χρόνια συμπληρώνονται φέτος, από τότε που ξεκίνησε ο Αγώνας των ελλήνων της Κύπρου, εναντίον των άγγλων αποικιοκρατών (1 Απριλίου 1955), με στόχο την απελευθέρωση και την ένωση με την Ελλάδα.

Ένας αγώνας, που χαρακτηρίστηκε, από τους ιστορικούς, ως το σύγχρονο έπος του ελληνισμού. Στον Αγώνα αυτό, οι φυλακές δεν έχουν τοίχους να αντιπαρατάξουν και οι αγχόνες αρχίζουν, κατάπληκτες, να τραγουδούν τον εθνικό ύμνο.
Δυστυχώς όμως, σ’ αυτά τα εξήντα εννιά χρόνια, αλλάξαμε, ως κοινωνία, σε σημείο που να αναρωτιέται κανείς αν είμαστε πραγματικά απόγονοι εκείνης της γενιάς, της γενιάς του Αγώνα του 1955-59. Τότε, πίστευαν σε υψηλά ιδανικά. Μιλούσαν για το ευκταίο, δηλαδή την ελευθερία και την ένωση με τη μητέρα Ελλάδα. Σήμερα, μιλάμε για το εφικτό και την οικονομική μας ευμάρεια! Τότε, ασχολούνταν με τα σπουδαία και τα αιώνια. Σήμερα, μας απασχολούν τα ασήμαντα και τα εφήμερα!
Το 1955-59, οι μαθητές έπαιρναν «μιαν ανηφοριά για να βρουν τα σκαλοπάτια που παν στη λευτεριά», και κατέληγαν στην αγχόνη, όπως ο Ευαγόρας Παλληκαρίδης. Έβγαιναν στους δρόμους διαδηλώνοντας, εναντίον του κατακτητή, και συγκρούονταν μαζί του, δίνοντας ακόμη και τη ζωή τους, όπως ο Πέτρος Γιάλλουρος. Σήμερα, φεύγουν από το σχολείο, για να πάνε στις καφετέριες ή αποχαυνώνονται στα social media! Αντί για την ανηφόρα της λευτεριάς, προτιμούν την κατηφόρα της αδιαφορίας και του ωχαδερφισμού!
Οι αγωνιστές της Ε.Ο.Κ.Α. πίστευαν πως η ζωή δεν είναι ζήτημα ποσότητας, πλούτου και χρονικής διάρκειας, αλλά ζήτημα ποιότητας και πληρότητας, όπως δήλωνε ο Κυριάκος Μάτσης, στους κατακτητές Άγγλους, αρνούμενος το υψηλό χρηματικό ποσό, που του πρόσφεραν για να προδώσει τον Αγώνα. Σήμερα, η ποσότητα αντικατέστησε την ποιότητα και το «φαίνεσθαι» μπήκε στη θέση του «είναι»!
Τότε, θυσιάζονταν συνειδητά για την ελευθερία της πατρίδας και την ένωση, για «να διδάξουν στα νέα παιδιά πώς να πεθαίνουν», όπως έκανε ο Γρηγόρης Αυξεντίου, ο οποίος προτίμησε το φλεγόμενο θάνατο, παρά την παράδοση. Σήμερα, παρά τα συνθήματα, τις θεωρίες και τα μεγάλα λόγια, «σαν έρθει η ώρα του θέρους, περιμένουμε τα δρεπάνια να σφυρίξουν στο διπλανό χωράφι». Τότε, δήλωναν στους Άγγλους ανακριτές πως ό,τι έκαναν το έκαναν για την πατρίδα, ως έλληνες κύπριοι, κι ας γνώριζαν ότι τους περίμενε η αγχόνη. Σήμερα, ξεχνάμε πως πατριωτισμός είναι το τι κάνουμε εμείς για την πατρίδα και όχι να περιμένουμε τους άλλους να θυσιαστούν γι’ αυτήν!
Οι ήρωες της Ε.Ο.Κ.Α., είναι πρότυπα οραματισμού, ελπίδας, αγωνιστικότητας και προσδοκίας, για να μπορέσουμε να βρούμε τον χαμένο μας εαυτό, το χαμένο μας πρόσωπο και να μείνουμε όρθιοι. Εξήντα εννιά χρόνια, μετά το Έπος του 1955-59, φτάσαμε, εξαιτίας εγκληματικών λαθών, στην τραγωδία του 1974 και την τούρκικη κατοχή της μισής Κύπρου. Μια κατοχή που δυστυχώς συνεχίζεται και μας κάνει να μονολογούμε:
«τόσες ψυχές δοσμένες στις μυλόπετρες, σαν το σιτάρι.
Τόσος πόνος, τόση ζωή πήγαν στην άβυσσο
για ένα πουκάμισο αδειανό, για μιαν Ελένη»*.
* Γιώργος Σεφέρης, «Ελένη», 1955 («Κύπρον, οὗ μ᾿ ἐθέσπισεν»)